پرسش: من فکر می کنم در طول مراقبه به خواب رفتم. اگرچه بنظر نمی رسید که آگاهی خود را از دست داده باشم. فکر می کردم بیدارم. اما هیچ حسی از زمان یا چیز دیگری نداشتم. ناگاه متوجه شدم که سرم روی سینه افتاده و به ساعتم نگاه میکنم. سی دقیقه گذشته بود. تا حدی احساس مستی و بی تعادلی داشتم و احساس می کردم درست نیست که بلافاصله بلند شوم، بنابراین مدتی دراز کشیدم و بعد خوب شدم. آیا خواب بوده ام ؟

 

پاسخ: نه تجربۀ حسی، نه مانترا، نه افکار، اما هنوز از درون آگاه. آیا شما خواب بوده اید؟ احتمالاً نه. مراقبه گاهی حالتی شبه خواب شبیه به آنچه شما شرح دادید ایجاد می کند. اما محدودۀ فیزیولوژیک آن متفاوت است. در طول مراقبه سوخت و ساز بدن و میزان سرعت قلب و تنفس خیلی آهسته تر از موقع خواب و تقریباً متوقف می شود. بدن و ذهن به حالتی از سکوت کامل می رسد در حالیکه هنوز از درون بیدار است. سطح استراحت بدن و ذهن در مراقبه از خواب عمیق تر است. این نوع متفاوتی از استراحت است که ناخالصی ها را از میان بر می دارد. انسدادهایی در آگاهی که خواب طبیعی نمیتواند به آنها دست یابد. با این وجود مراقبه جانشینی برای خواب نیست زیرا خواب در چرخه تجدید حیات روزانه نقش خاص خودش را دارد.

 

افرادی که سالها مراقبه کرده اند ممکن است به دلیل خلوصی که در سیستم اعصاب شان  تجمیع یافته به خواب کمتری نیاز داشته باشند. این بدان معنی نیست که مراقبه می تواند جانشین خواب شود. بلکه به این خاطر است که بدن و ذهن به تدریج در طول زمان تصفیه می شوند و بدن در چرخه خواب شبانه روزی خود نیاز کمتری به پالایش پیدا می کند. این خلوص (پاکی) که نتیجۀ مراقبه و دیگر تمارین پیشرفتۀ یوگا در مدت زمانی طولانی است عموماً نیاز به خواب را کاهش می دهد. زمانی فرا میرسد که آگاهی در تمام 24 ساعت شبانه روز حاضر باقی می ماند. آنگاه فعالیت های روزانه، رؤیا دیدن و خواب عمیق همه مانند فیلمی می شود که در صفحه هوشیاری ساکت و سرورانگیز ما به نمایش در می آید. در این مرحله هرگز دیگر خواب نیستیم. این نوعی آزادی و شادی است که همۀ ما بطور طبیعی توانایی نیل بدان را داریم. حقی مسلم که طبیعت از بدو تولد به ما ارزانی داشته و هیچکس نمی تواند آن را از ما بگیرد.

 

شما کار کاملاً درستی انجام دادید که در انتهای مراقبه دراز کشیده و به استراحت پرداختید تا بتوانید با احساسی واضح و هموار از مراقبه بیرون بیایید. این یکی دیگر از شرایطی است که بعد از مراقبه به استراحت بیشتری نیاز است. زیرا پاکسازی بسیاری در حین آن صورت گرفته است. در طول مراقبه ممکن است انواعی از تجارب بسیار متفاوت رخ دهند. آنها می توانند متعالی یا مضحک باشند. همه این تجارب بخشی از همان فرآیند سادۀ آگاه شدن به مانترا و رها شدن از آن است که در ما جلوه میکند. اینگونه است که پالایش رخ داده و ما اجازه میدهیم که این امر اتفاق بیفتد. آنگاه هوشیار می شویم و به مانترا باز میگردیم و می گذاریم تا ذهن دوباره به درون شیرجه رود. با انجام این فرآیند برای 20 دقیقه و دو بار در روز به تدریج زندگی ما مبدل به سُرور می شود.

 

به یاد داشته باشید که هر تجربه ای را که برای شما پیش می آید حتی وقتی که به مانترا فکر نمی کنید بخشی از زمان مراقبۀ خود به حساب آورید. خوب است که بعد از 30 دقیقه دوباره متوجه زمان شدید. این یک اتفاق طبیعی در مراقبۀ شما بوده است. هر زمان که موردی شبیه به این اتفاق می افتد و شما بیش از حد معمول مراقبه می کنید، اطمینان یابید که بعد از پایان نشست، یک دور استراحتیِ مناسب به خود اختصاص داده اید. اگر شما مراقبۀ خود را با میزان درستی از استراحت پایانی، متعادل کنید، همیشه با احساسی از طراوت برخاسته و برای فعالیت آماده می شوید.

 

 

استاد در درون شماست.