تمرینات پیشرفتۀ یوگا دروس اصلی

 

 

 

 

 

بعدی | قبلی

 

 

درس 139  جالاندرای حرکتی - پُمپ چانه

 

 

نویسنده: یوگانی

 

تاریخ: جمعه 12 مارس 2004 ساعت 2:03 بعد از ظهر

 

 

* به خوانندگان جدید توصیه می شود که خواندن مطالب را از ابتدای بایگانی دروس (درس اول، "این بحث برای چیست؟") آغاز نمایند. چرا که دروس قبل، پیشنیازی برای این درس محسوب می شوند.

 

 

با مراقبه و تنفس ستون مهره ای ما به انجام خانه تکانیِ همه جانبه در سیستم اعصاب میپردازیم و همزمان، انرژی های روحانی (الهی) درون خویش را تحریک کرده و تعادل میبخشیم. ما بر روی این دو تمرین جامع و شگفت انگیز و در جهت هدف گیریِ مستقیمِ نواحی خاصی از بالا تا پایین بدن، مجموعه ای از مودراها، بانداها و آساناها را اضافه کردیم. با کومباکا (حبس تنفس) در یونی مودرا، تحریک کوندالینی و جریان پرانا در عصب نخاعی و فراسوی آن را تا حدی زیادی افزایش دادیم. آنگاه با افزودن نولی به مجموعه تمارین، روش هدفمندی را آغاز کردیم که از طریق شکم، کوندالینی را حتی به ورای ناحیۀ لگن و بسمت قلب روانه میسازد. 

 

اینک با همۀ ابزارهایی که در چنتۀ خویش داریم آماده هستیم تا جریانات انرژی را بین قلب و سر هدف قرار داده و به تکاپو درآوریم. امری که در قلمرو جالاندرای حرکتی واقع میشود. ما با یونی مودرا کومباکا به یادگیری جالاندرا باندایِ ساکن پرداختیم. روشی که در آن چانه اجازه می یابد تا به راحت ترین شکل بسمت پایین و قفسۀ سینه رهسپار شود. حال ما این روش را در شکلی پویا تر بکار خواهیم گرفت. این روش از جالاندار موجب تحریک و تاثیرگذاری بر حرکت پرانا در ناحیۀ بین قلب و سر میشود. من آن را "مَکِش یا پُمپ چانه" (Chin Pump) نامگذاری میکنم. چراکه از این طریق پرانا به شکلی باورنکردنی بین قلب و سر مکیده شده و در جهت بالا و پایین این محدوده به تکاپو در می آید. این یک تمرینِ واقعی برای تحریک انرژی و برون ریزی آن در سر و مناطق بالایی بدن است.

 

ما با پمپ چانه، یک نشستِ تمرینِ کومباکای جدید (در میان تمارین) ایجاد میکنیم و بعدا تدارکات بیشتری به آن خواهیم افزود. فعلا آنچه که به انجام میرسانیم بکارگیری همان روشی است که در یونی مودرا کومباکا انجام دادیم، به استثنای اینکه دیگر انگشتان خود را در ناحیۀ بینی و چشم ها قرار نمیدهیم چراکه قصد داریم سر برای انجام حرکت دورانی آزاد باشد.

 

اینجا نیز مثل یونی مودرا کومباکا، راهبردهای مشابهی مطرح میشود. یعنی داشتن تمارینِ پیشنیاز و لازم برای این تمرین و رسیدن به ثبات و استواری در آنها و نداشتن مشکلات سلامت که میتوانند بواسطۀ حبس تنفس تشدید شوند. شما قبل از آنکه به تمرین پمپ چانه بپردازید باید که در همۀ جنبه های یونی مودرا کومباکا به ثبات دست یافته باشید. یک هشدار اضافه تر در این ارتباط آن است که شما نباید هیچگونه عارضه ای در گردن یا سر خود داشته باشید. عوارضی که بواسطۀ حرکت دورانی سر تشدید میشوند.

 

پس ما در حالت سیداسانا نشسته و با انجام دم گرفتنِ معمول، در عصب نخاعی از ریشه تا نقطۀ میان ابروها بالا می آئیم و آنگاه نَفَسِ خود را با بهم نزدیک کردن لولۀ نای در گلو و بستن دریچۀ نای به شیوه ای عادی نگه میداریم. در این حالت است که ما مثل یونی مودرا کومباکا، همزمان به اجرای مولاباندا، اودیانا، شامباوی، کِچاری و نگاه آگاهانه از طریق چشم سوم میپردازیم. در پمپ چانه دست ها به آسانی بر روی زانوها یا ران ها استراحت میکنند.

 
حال ما چرخش سر خود را به آهستگی شروع میکنیم. ابتدا بسمت چپ، آنگاه عقب، سپس راست و بعد اجازه میدهیم تا بسمت قفسۀ سینه در یک حرکت سریعتر و نزولی سرازیر شود. حرکت سریع و نزولی از راست به چپ قفسۀ سینه و در حالیکه سر رو به پایین است انجام میشود. در ادامه، سر بالا آمده و بسمت چپِ این چرخه ملحق و از سرعت آن کاسته میشود و مجددا با چرخش بسمت راست به آستانه افتادن به پایین رسیده و چرخه ای مکرر تکرار میشود. بنابراین ما در حال ایجاد دورانی آهسته با سر خود هستیم به استثنای قسمتی که سر با سرعت بیشتری از راست به چپ سینه سرازیر شده و سقوط میکند. ما این حرکت دورانی سر را زمانی انجام میدهیم که به راحت ترین شکل به آغاز کومباکا میپردازیم. سپس در پایان کومباکا و در بازدم با تداومِ دوران سر، ستون فقرات را بسمت پایین دنبال میکنیم. همچنانکه مجددا با دنبال کردن عصب نخاعی بسمت بالا، ریه ها پر میشوند این دوران سر ادامه می یابد. سپس وقتی به مرز سرشاریِ ریه ها رسیدیم یعنی با آغاز ورود به کومباکای بعدی، مسیر چرخش سر را برعکس میکنیم. بنابراین در این حالت ما در حال غلطاندن سر از چپ به راست و در عرض قفسۀ سینه خواهیم بود. ما به همین ترتیب در حبس نفس نیز ادامه میدهیم تا زمانی که بازدم کرده و مجددا دم بگیریم. آنگاه وقتی ریه ها مجدد از هوا پر شدند، جهت چرخش سر را تغییر میدهیم و این امر به همین منوال ادامه می یابد. یعنی چرخش از چپ به راست در یک حبس تنفس (کومباکای) کامل و راست به چپ در حبس تنفس (کومباکای) بعدی و ادامه روند به همین ترتیب. در هر بار تغییر جهتِ دوران سر، ما مجددا با هوا لبالب شده ایم. این پمپ چانه است. (پس چرخش سر در آغاز با بازدمِ پس از حبس دم آغاز شده و با هر نوبت حبس نفس جهت آن تغییر میکند - مترجم).

 

اینک اجازه دهید تا دربارۀ برخی ویژگی های دیگر این تمرین صحبت کنیم. در آغاز یادگیریِ این روش، ما آن را به چهار تنفس محدود میکنیم. بعدها هرچقدر که انجام آن راحت میشود، میتوانیم به ساعت مراجعه کرده و این تمرین را برای پنج و یا نهایتا ده دقیقه به انجام برسانیم. در انجام این روش حتما از خودگامی بهره بگیرید. پمپ چانه تمرینی است که پس از تنفس ستون مهره ای و درست قبل از مراقبه انجام میگیرد. با افزودن پمپ چانه به نشست تمارین، یونی مودرا کومباکا بسمت پایان نشست، یعنی پس از مراقبه و قبل از استراحت انتقال می یابد. در تمرین یونی مودرا کومباکا تغییری ایجاد نمیشود. فقط بسمت وضعیت متفاوتی از روال تمرینیِ ما انتقال می یابد. بدین ترتیب ما در دو قسمت کومباکا خواهیم داشت. ابتدا در تمرین پمپ چانه و قبل از مراقبه و سپس در تمرین یونی مودرا، یعنی بعد از مراقبه. در این ترکیب قدرت عظیمی نهفته است.

 

پمپ چانه در ابتدا بدقواره احساس خواهد شد. شما میدانید که باید در هر تمرینی جا بیافتید. درست؟ امری که مستلزم مدتی بکارگیری آنها است. تلاش برای ایجاد این تعدیل و تنظیم کار ارزشمندی است. ما در این میان به هیچ چیز فشار وارد نمیکنیم. ما هرگز به ورای محدودۀ راحتِ گردن حرکت نکرده و آهسته پیش میرویم. به فکر فشار و تقلا نباشید. بتدریج با تمرین، محدودۀ حرکتی سر افزایش خواهد یافت. زمانی فرا میرسد که چانه در مرحلۀ سقوط تا نزدیکی بالای سینه پایین رفته و حتی در تماس با آن قرار میگیرد. اما برای ایجاد این تماس عجله نکنید. شاید ما هیچگاه خیلی در این محدوده پایین نرویم و در عین حال یک تمرین کامل و عالی نیز داشته باشیم. مثل هر تمرین یوگا، ما هیچگاه از محدودۀ راحت خویش تجاوز نمیکنیم. همیشه با یک دوَران کوتاه ترِ سر آغاز کرده و اجازه دهید تا بشکلی طبیعی و تدریجی بر دامنۀ  آن افزوده شود. بدین ترتیب پمپ چانه برای شما به بطور متناسبی کار خواهد کرد. شاید شما با انجام این تمرین صداها یا حس هایی را در ناحیۀ قفسۀ سینه ادراک کنید. این طبیعی است. صدایی چون تاپ تاپ (مثل تپش قلب) یا قِرِچ قِرِچ (مثل خرد شدن چیزی زیر دندان) در پشت استخوان جناق. صدای قِرِچ شاید تا حدی از گردن شما نیز ایجاد شود که این هم طبیعی است. اما ناراحتی طبیعی نیست. بنابراین اگر شما دچار هر نوع ناراحتی شدید فورا در تمرین عقب نشینی کنید. در پمپ چانه زیاده روی نکنید. توسعه و پیشرفت در آن مدتی زمان میبرد. بسیار مراقب باشید و اطمینان یابید که خودگامی را بکار گرفته و بخوبی در محدودۀ حرکتی راحت خویش استقرار یافته اید. به یاد داشته باشید که ما بکارگیری همۀ مودراها و بانداهای مربوطه را در حین کومباکای پمپ چانه نیز ادامه میدهیم. و البته اینکه ما در کلِ روال برنامۀ خویش در وضعیت سیدهاسانا قرار خواهیم داشت. مادامیکه در این حالت براحتی در نشست تمرین باقی بمانیم.

 

چه مواردی را میتوانیم بعنوان نتیجۀ انجام جالاندرای حرکتی یا همان پمپ چانه تجربه کنیم؟ اگر شما در بدن خود از کوندالینی فعال برخوردار باشید، با این تمرین مقدار زیادی پرانا به سیستم اعصاب جریان می یابد. درواقع پمپ چانه دو مورد را به انجام خواهد رساند. اول اینکه پرانا را بشدت (از مغز) بسمت ناحیۀ قلب پایین میکشد. جایی که با پرانای خیزش یافته از ناحیۀ لگن و توسط شکم (اودیانا)، ترکیب صورت میگیرد. این ها دو نوع متفاوت از پرانا هستند که از طریق قطب های فعال انرژی در بدن هویت می یابند. دوم اینکه پمپ چانه مقادیر بسیاری از پراناهای ترکیب یافته را از قلب بسمت سر بازگردان میکند. اگر کوندالینی در بدن فعال باشد، سر احساس خواهد کرد که از نور و عصاره های حیاتی سرشار شده است. نور و عصاره هایی که بواسطۀ حرکت سر، از قلب بسمت بالا مکیده (پمپ) میشود. هر حفره ای در سر روشن و نورانی خواهد شد. حتی سینوس ها میتوانند چنین احساسی داشته باشند. حسی که شاید تا حدی غریبه است اما این غریبگی بزودی رفع میشود. درصورتیکه کوندالینی هنوز دربدن فعالیت آنچنانی نداشته باشد، پمپ چانه به همراه همۀ ابزارهای دیگری که بکار گرفته ایم، تحریک کوندالینی را تسهیل خواهند ساخت. همۀ این روش ها بهم متصل و مربوط هستند. و تنها با گذر زمان است که عرصه های بسیارِ سیستم عصبی (تدریجا) به تحریک واداشته میشود.

 

در آغاز ممکن است با انجام پمپ چانه برخی عوارض جانبی ایجاد شوند. آنها نباید آنقدرها ادامه یافته و طول بکشند. میزانی سرگیجه میتواند رخ دهد. شاید سردردی مختصر. شاید ایجاد جریانات جدید انرژی در سر و قسمت فوقانی بدن که قبلا تجربه نشده بود. پمپ چانه یک تمرین قدرتمند است و ما بواسطۀ آن در حال تلاش برای شکافتن سیستم عصبی برای نیل به سطوح والاتری از عملکرد هستیم. بنابراین میتواند مقادیری دست انداز و تکانه در این جاده وجود داشته باشد. به همین دلیل نیز شاید شما بخواهید تمرین پمپ چانۀ خود را برای اولین بار در یک تعطیلات پایان هفته شروع کنید، یعنی زمانی که وظایف الزامی کمتری بر عهده شما خواهد بود. اصولی پیش روی کنید و زیاده روی نکنید. اگر هر نشانۀ ناراحت کننده ای ایجاد شد، فورا در تمرین عقب نشینی کرده و برای بازیابی به خود زمان بدهید. بدین نحو شما میتوانید بعدا به تمرین بازگشته و به آهستگی، مجددا آن را امتحان کنید. به محدودیت های خویش احترام گذارده و خودگامی را بکار بگیرید. خودگامی با پمپ چانه بسیار مهم است. ما با این تمرین به حرکت و انتقال مقادیر بسیاری از انرژی میپردازیم. انتقال رو به بالای انرژی از میان کانال هایی که تا قبل از آن چنین مقادیری از انرژی را به خود ندیده اند و در این میان با اجزاء ظریف کالبد جسمانی خویش یعنی سر و گردن در ارتباط قرار میگیریم. اگر ما روشن بینی میخواهیم، باید برای گشودن درهای آن تلنگر وارد کنیم. در اینصورت است که انرژی های معنوی در درون ما به تکاپو افتاده و میتوانند عملکردِ طبیعیِ نوروبیولوژیک (عصبی) خود را بازیابند. پمپ چانه راهی قدرتمند برای گشودن درهای بستۀ بین قلب و سر است.

 

بمرور زمان همچنانکه به تمرین روزانۀ پمپ چانه ادامه میدهیم، نوعی احساس قدرت در فضای سینه، گردن و سر ادراک خواهد شد. همچناکه پرانا را در راه های جدید و تحت فرمان به جریان می اندازیم، نوعی احساس تشدید نیروی معنوی ایجاد میشود. قلب ما با عشقی ملموس و قدرتمند سرشار گشته و بصیرت معنوی در ما قوی تر میگردد. چشم سوم و چاکرای تاج گیرندۀ مستقیمِ این جریان انرژیِ افزایش یافته است. ما خیلی خوب این انرژی را که در قلمروهای عالی بدن و بطور سلامت بخشی به حرکت درآمده احساس خواهیم کرد. همچنین از طریق پمپ چانه نوعی قدرت فیزیکی (بدنی) نیز ایجاد میشود. بنابراین در این تمرین فوائد بسیاری وجود دارد. تمرینی که یادگیری و تعالی در آن از ارزش والایی برخوردار است. فقط آهسته آغاز کنید و بسیار تدریجی به توسعۀ آن بپردازید. 

 

وقتی ما جلسۀ جالاندرای حرکتی خود را به پایان رساندیم، احساس انرژی داشته و شاید بخواهیم یکی دو دقیقه برای ورود به مراقبه تامل کنیم. این نوع احساس انرژی، بیشتر پرانیک است تا جسمانی. هرچند که پس از انجام کومباکا با سَری که برای چند دقیقه به اطراف میچرخد، هر دوی آنها میتوانند ایجاد گردند. بنابراین همچنانکه مهیای ورود به مراقبه میشوید، چندین دقیقه تامل کنید تا این احساسات فروکش کنند. در واقع شاید بد نباشد اگر لازم دانستید، مانترا را با چند دقیقه تاخیر شروع کنید. اطمینان یابید که مانترا را طبق آموزش اصلیِ آن، بدون تلاش و تقلا آغاز نموده و روند مراقبه را مثل همیشه به آسانی دنبال میکنید. ما از یک توان یابیِ عالیِ پرانیک بسمت سکوت عمیق حرکت میکنیم. ترکیب این دو، کیفیتی بسیار قدرتمند بوده و نوع متفاوتی از تجربه در مراقبه را شکل خواهد بخشید. در نهایت کومباکای یرورش یافته در پمپ چانه و سکوت عمیقِ پرورش یافته در مراقبه با یکدیگر پیوند حاصل میکنند. نوع جدیدی از نورانیتِ سرشار و ارضاء روحانی که در سلسلۀ اعصاب ما تولّد یافته و تجربه ای که همراه ما بسمت بیرون و فعالیت روزانه روانه خواهد شد. در این شرایط است که ما در دو کیفیت سکوت سرورانگیز و تابش اکستاتیک که همزمان رخ میدهند استقرار خواهیم یافت. 

 

کیفیتی که سُرورِ اکستاتیک ترجمه میشود!

 

 

استاد در درون شماست.

 

توجه: برای مباحثی بیشتر در ارتباط با پمپ چانه به کتاب "آساناها، مودراها و بانداها" مراجعه کنید.

بعدی | قبلی