تمرینات پیشرفتۀ یوگا دروس اصلی
درس 13- مدیتیشن (مراقبه) – بیدار کردن بذر خفته
نویسنده : یوگانی
تاریخ : یکشنبه 16 نوامبر 2003 ، ساعت 0:08 بعد از ظهر
ذهن شما دارای قابلیتی طبیعی در ساکت شدن است. وقتی که ذهن ساکت است، شما با نبوغ درونی خویش ارتباط برقرار می کنید. آلبرت اینشتین (Albert Einstein) میگوید ایده هایی که او را به سوی تئوری نسبیت هدایت کردند در حین لحظات ساکت فکر به او القاء شده اند. قطعات موسیقی و سمفونیهای موتزارت (Mozart) از طریق حوزه های سکوتِ ذهن در گوش او طنین انداز شده بودند. تنها کاری که او می بایست انجام دهد این بود که آنها را یادداشت کند. ما می دانیم که قانون جاذبه و حرکت، زمانی به ذهن آیزاک نیوتن (Isaac Newton) رسید که او در زیر درخت سیبی مشغول استراحت بود. هیچکس به درستی نمی داند که آیا واقعاً سیبی به سر او خورد یا نه، اما بدون شک این ذهنِ ساکت اش بود که گنجینۀ دانش را بر او آشکار ساخت. مثالهای زیادی از این نوع وجود دارد، اما با همین چند مثال شما متوجۀ منظور من شدید. ذهنِ ساکت از خلاقیت بالایی برخوردار است. اما این تنها ویژگی مثبت آن نیست. ذهن ساکت صلح جو است، شاد و مسرور و سلامت است، و این کیفیات از طریق وی به بیرون و محیط پیرامون انتشار می یابد. افرادی که می دانند چگونه ذهن ساکت را پرورش دهند، نه تنها با خلاقیت درونی خویش ارتباط برقرار می کنند، بلکه خوشبینی و طراوت را به اطراف پراکنده ساخته و هرکس در نزدیک خود را تحت تأثیر قرار می دهند. آنها "امواج خوبی" دارند.
ما قبلاً دربارۀ آگاهی (هوشیاری - مشاهده کننده ) و دنیای عینی (مشاهده شونده) سخن گفتیم. طبیعتِ ذاتی آگاهی ما، سکوتِ سرور آمیز است. این همان چیزی است که پشت ذهن قرار داشته و هرگاه که ذهن آرام شود تجربه می گردد. این سکوتِ سرورآمیز مخزن نامحدودِ خصوصیات خوبی است که از آنها سخن گفتیم. قلمرویی که ما آن را بعنوان خداوند می شناسیم و همیشه درست همینجا و در درون ما جای دارد. بهمین دلیل در زبورِ داوود (Psalms) اظهار شده است: "آرام باش، و بدان که من پروردگار هستم". برای دسترسی به الوهیت تنها کاری که باید انجام دهیم این است که بدانیم چطور به سکون درآییم. (منظور، سکونِ فکر و تمایل افکار به توقف و بی تلاطمی است - مترجم).
مراقبه فرآیندی است که بطور اصولی به ذهن امکان می دهد که هر روز برای مدت معینی آرام بگیرد. اگر ما هرروز بطور مرتب مراقبه کنیم، پس از هفته ها، ماهها و سالها، بتدریج آگاهی و آرامش مشهود تر می شود و حتی در زمانیکه ذهن فعال است و مشغول مراقبه نیستیم نیز زندگی دنیویِ ما را غنی می سازد. از طریق مراقبه رابطۀ بین آگاهی و دنیا بتدریج تغییر می کند. این فرآیندِ یوگا و بهم پیوستن بوده و مراقبه قدم اول است. همین که سکوتِ سرور آمیز به صورت تجربۀ روزانه درآید، کارهای بسیار دیگری میتوان در جهت ارتقاء و توسعۀ این فرآیند به انجام رساند. اما ابتدا باید پایگاهی در آگاهی برای خود بنا کرده و این بذر خفتۀ درونی یا در واقع، خود واقعیِ خویش را بیدار سازیم.
قبلاً گفتیم که ذهن شما دارای قابلیتی طبیعی در ساکت شدن است. در روش مراقبه عمیقِ تمرینیِ ما ،این قابلیت طبیعی ذهن را مهار می کنیم. در واقع، تمام تمرینات متعددی (و چند تمرین کلیِ دیگر) که در اینجا آموزش داده شده برای مهار این قابلیت طبیعی در شماست. ایده این است که به شما نشان داده شود، چطور موهبت هایی را که از قبل داشته اید بکار بگیرید. ما فقط اهرمهای خاصی را دراینجا و آنجا مورد استفاده قرار می دهیم تا این تواناییهای طبیعی شما را فعال کنیم. بقیۀ کار با خود شماست. اگر آنچه را که در اینجا می آموزید بکار ببندید و آن را ادامه دهید، یک روز درخواهید یافت که تبدیل به ماشینِ سُرورِ ابدی شده و قادر به تجربۀ حوزۀ فراسویِ تصورات ذهن هستید. بله شما واقعا این توانایی را دارید و اولین قدم برای رسیدن به چنین مرحله ای مراقبه است.
افکار، از لحظه ای که از خواب بیدار می شویم تا وقتی که به خواب می رویم پیوسته ذهن را به خود مشغول می دارند. آنها حتی در موقع خواب هم ما را رها نمی کنند. با این حال ما می گوییم که ذهن تواناییِ طبیعیِ سکوت یافتن را دارد. اما چطور ؟
برای انجام این کار از یک فکر استفاده خواهیم کرد. البته نه هر فکری. یک فکر خاص که "مانترا" (Mantra) نامیده می شود. ما روشی ویژه از فکر کردن به این مانترا را بکار خواهیم گرفت. امری که به ذهن اجازه میدهد تا در فرصتی که برای آن فراهم شده به آسانی فرو بنشیند. (منظور نویسنده از فکر کردن به مانترا در واقع آگاه بودن بر صدا و صوت آنست نه اینکه در مورد مانترا فکرهای متعدد کنیم. تنها آگاه بودن بر صوت و شنیدنِ نوایِ آهنگین و پی در پی مانترا در درون - مترجم).
در واقع هر فکری می تواند برای مراقبه استفاده شود، امری که در سی سال گذشته به کرّات توسط پژوهشگران اثبات شده است. اما ما می خواهیم که یک فکر خاص را بکار ببریم، فکری که کیفیات ارتعاشی ویژه ای داشته باشد، فکری که بر روی سیستم اعصاب ما اثری مطمئن ایجاد کند. این در واقع فکری است که با پیشرفت ما در تمرینات ارتقاء نیز می یابد. (طولانی شدن مانترا یا مانتراهای ترکیبی) .اما مطالب بیشتر در این زمینه را بگذاریم برای بعد. مانترایی را که ما اینجا با آن آغاز خواهیم کرد عبارت است از :
آی اَم = Ayam = I Am = آیَم = ( فایل صوتیِ مانترا )
ما در طول مراقبه، بر روی معنی آی اَم تمرکز نمی کنیم. شکی نیست که این مانترا، بخصوص در سنت ادیان ابراهیمی (مسیحی ، یهودی و ...) معنی مقدسی داشته و با برخی از اصوات مقدسِ سایر سنت های معنوی شباهت دارد. اما معنی آن مورد نظر ما نیست. آنچه که ما را علاقمند می کند صدای آن است. این آوایی است که آن را در درون خویش استفاده خواهیم کرد. ما در پی کیفیت ارتعاشی ژرفی هستیم که با بکارگیری این صوت، بطور مؤثری در عمق درونی ذهن و سیستم عصبی ایجاد می شود. شاید چنین اثرات عمیقی که این صوت در درون انسان بر جای میگذارد دلیلی است که قرن ها برای آی ام حرمت قائل بوده اند. آنچه که به انجام خواهیم رساند تمرکز روی بکارگیری صحیح مانترا در تمرین مراقبه است. آنگاه است که ما بهترین نتایج را خواهیم داشت.
روش استفاده از مانترای آی ام :
یک مکان ساکت و راحت پیدا کنید، جایی که بتوانید براحتی و ترجیحا روی تکیه گاهی بنشینید. عوامل غیر ضروری که حواس شما را پرت می کنند از خود دور کنید. فقط بنشینید و آرام بگیرید. جایی را انتخاب کنید که بتوانید بدون مزاحمت مدت بیست دقیقه چشمان خود را ببندید.
پس از اینکه احساس راحتی کردید به آرامی چشمان خود را ببندید. شما متوجه افکار و جریانات آن خواهید شد. این بسیار خوب است. فقط آنها را مشاهده کنید، بدون آنکه به آنها فکر کنید. بعد از حدود یک دقیقه، به آرامی فکر آی ام را معرفی کرده و شروع کنید آن را به آسانی و بدون تلاش در ذهن خویش تکرار کنید. اگر ذهن شما با افکار دیگری سرگردان شد، شما بلاخره درخواهید یافت که این موضوع رخ نموده است. در مورد آن نگران نباشید. این طبیعی است. زمانیکه دریافتید که به مانترا فکر نمی کنید، به آرامی به آن بازگردید. این همۀ آن چیزی است که باید انجام بدهید. به آسانی مانترا را در شکلی بی صدا و درونی تکرار کنید، و وقتی دریافتید که به آن فکر نمی کنید به سادگی به آن بازگردید. هدف این نیست که روی آن باقی بمانید. هدف، پیروی از روند سادۀ فکر کردن به مانترا، از دست دادن آن و بازگشت به آن زمانی است که متوجه شدید آن را از دست داده اید. اگر مانترا در جهت وضوحِ کمتر میل پیدا کرد، مقاومت نکنید. فکر کردن به مانترا نباید با یک تلفظ واضح باشد. آی ام می تواند در ذهن و سیستم اعصاب شما در سطوح مختلفی (از وضوح) تجربه گردد. وقتی که شما به آن باز میگردید به سطحی که برای شما راحت است بازگردید. به خود فشار نیاورید که آن را واضح تر یا محو تر تکرار کنید.
این روند را برای بیست دقیقه انجام داده و سپس قبل از بلند شدن چند دقیقه با چشمان بسته استراحت کنید.
این تمرینی است که باید دو بار در روز انجام شود. قبل از این که شما روز خود را آغاز و قبل از آنکه فعالیت های شبانگاهی خود را آغاز نمایید. بهترین زمان این کار قبل از صرف وعدۀ غذای اصلی است، زیرا عمل هضم می تواند در کار مراقبه تداخل ایجاد نماید. با خود عهد ببندید که این کار را برای چند ماه انجام دهید. برای آن مدتی وقت بگذارید تا تأثیر خود را بگذارد. شما از نتایج آن شگفت زده خواهید شد و آنگاه خواهید خواست تا بیشتر و بیشتر به پیش بروید.
فعلاً تا اینجا کافی است.
در درس های بعدی وارد جزئیات بیشتری دربارۀ فرآیند و پیامدهای مراقبه می شویم. پس از آن است که کار با قابلیت طبیعیِ دیگری که همه از آن برخوردارند را آغاز خواهیم کرد. توانایی ما در استفاده از تنفس برای به حرکت درآوردن سکوت درونی. امری که اکستاسی و سروری بی پایان بهمراه خواهد آورد.
مبحث تکمیلی : در پیِ انتشار اینترنتیِ این دروس، سوالاتی مرتبط با معنی آی ام در زبان انگلیسی و ارتباط آن با فرآیند مراقبه دریافت داشته ایم و اینکه آیا باید سایر زبان ها، معنیِ آی ام را به زبان خود ترجمه و آن را بشکل مانترا استفاده کنند؟ همانطور که در این درس عنوان شد، مراقبه رویِ معنیِ آی ام صورت نمی گیرد بلکه روی صوت و صدای آن انجام میشود. تاثیری که این صوت در ژرفایِ ذهن بجا میگذارد مرتبط است با ویژگی هایی که سیستم اعصاب انسانی دارا می باشد. در این ارتباط نمیتوان هر واژه ای را با معنیِ خاص (و یا فاقدِ معنی) اختصاص داده و جایگزین کرد. بعنوان مثال، صوتِ I AM به همان اندازه در مراقبه تاثیر گذار است که استفاده از تلفظِ AYAM. دو واژه ای که تلفظی یکسان دارند اما معنی شناخته شده ای در زبان انگلیسی ندارند. ممکن است که این واژه در سایر زبان ها معنی خاصی داشته باشد اما این مدّ نظر نیست و اهمیتی ندارد چرا که ما در فرآیند آسانِ مراقبه و بکارگیریِ مانترا، در ارتباطِ با معنیِ این واژه قرار نمیگیریم. اگر بر حسب اتفاق تلفظ واژۀ آی ام به نوعی باعث حواس پرتی شما شد، آن را به گونه ای ادا کرده و استفاده کنید تا این صوت بدونِ انعکاسِ معنی، مراقبه ای سبکبار برای شما ایجاد کند. یا اینکه کلا از فضایِ دقت (وسواس) در تلفظ آن خارج شوید. این نکتۀ مهمی است که اهمیت آن در دروسِ 115 ، 117 و 188 بیشتر توضیح داده شده است. شما الان نیازی نیست که این دروس را پیش بگیرید و بهتر است که گام به گام از دروسِ ابتدایی شروع به مطالعه کنید. فقط آگاه باشید که این صوتِ مانترا است که ما در حین مراقبه و بشکلی درونی مثل الگویی که در این درس عنوان شد اَدا می کنیم نه معنیِ آن .
استاد در درون شماست.
توجه : برای آگاه شدن از جزئیات آموزش ها در ارتباط با مراقبه به کتاب "مراقبۀ عمیق" مراجعه فرمایید.
دروس کلیدی