تمرینات پیشرفتۀ یوگا دروس اصلی
درس 200 پرسش و پاسخ - نظارت بر یک مراقبه گرِ حسّاس
نویسنده: یوگانی
تاریخ: چهارشنبه 26 می 2004 ساعت 3:35 بعد از ظهر
* به خوانندگان جدید توصیه می شود که خواندن مطالب را از ابتدای بایگانی دروس (درس اول، "این بحث برای چیست؟") آغاز نمایند. چرا که دروس قبل، پیشنیازی برای این درس محسوب می شوند.
توجه: این درس در تکمیل مبحث درس 160# "ناراحتی بیش از حد با مراقبه - چه باید کرد؟"، ارائه شده و مرتبط با سوالات مشابهی است که خیلی از افراد در خصوص مشکلات ناشی از بکارگیری مراقبه دارند. این مجموعه مباحث، مثال های خوبی را در ارتباط با بکارگیریِ محتاطانۀ مراقبه و خودگامی در آن ارائه داده است. روندی که باید بتدریج بسمت تنفس ستون مهره ای حرکت کرده و نشانه های (حاد) کوندالینی را به تثبیت کشاند.
پرسش: مدتی است که همسرم مراقبه میکند و بنظر حساس (زود رنج) شده است درحالیکه فقط بمدت 15 دقیقه و دوبار در روز به تمرین میپردازد. البته پس از انجام مراقبه، خواب های پریشان او از میان رفته اند. چند روز پیش جوش های درشتی در سطح شکم، بالای بازوها، کمر و قفسۀ سینۀ او بوجود آمد. جوش های قرمز رنگی که درد و خارش نداشته و پس از چند روز کاهش پیدا کردند. همچنین از وقتی این جوش ها ایجاد شدند، در حین مراقبه بلحاظ جنسی بسیار تحریک میشود.
در یک ماه و نیم گذشته او فقط به مراقبۀ آی اَم پرداخته و من به او پیشنهاد کردم که تنفس ستون مهره ای نیز انجام دهد. من اطمینان ندارم که این جوش ها انسدادهایی هستند که برون ریزی کرده اند. ما توصیه های پزشکی در این زمینه را نیز پذیرا هستیم. اما به هر حال حس ما این بود که با پرسش از شما، خاستگاه چنین مشکلات و نشانه هایی را شناسایی کنیم. آیا این مشکلات میتوانند با فرآیند پالایشی موجود در تمرینات در ارتباط باشند؟
پاسخ: خوشحالم که رویاهای پریشان همسر شما فروکش کرده اند. همین پیشرفت، نشانۀ پالایشی است که بوقوع پیوسته و بواسطۀ آن، فرآیندهای درونی به سطح تعادل خوبی رسیده اند. خودگامی را فراموش نکنید که شگرد بسیار کارآمدی است!
این جوش ها احتمالا نشانۀ پالایش بیشتری است که در حال وقوع است. علامتی که بویژه در مراحل آغازین بیداری کوندالینی بروز میکند. البته شگفت انگیز است که ایشان صرفا با 15 دقیقه مراقبه با چنین نشانه ها و تجاربی روبرو شده اند. احتمالا او در گذشته ای (دور) یک یوگینی بوده است و اکنون برخی بی تعادلی های عمیق و کهنۀ موجود در سیستم عصبی وی به سطح آمده اند. بی تعادلی هایی که میتوانند (حتی) بواسطۀ انجام یوگایِ افراطی در گذشته ای دور، بطور پنهانی در درون (سیستم عصبی) موجود باشند. اگر این جوش ها، طی چند روز تا چند هفته فروکش کردند، میتوانید آنها را مرتبط با یوگا بدانید. اگر وضعیت جوش ها به وخامت گرائید، باید راهکارهای پزشکی در این مورد محتاطانه پیگیری شود. اگر تجویز دارو (شیمیایی) منجر به بغرنج شدن فرآیندهای یوگا شود، تا ضرورت حکم نکرده است، مصرف نکنید.
در ارتباط با علائم جنسیِ ایجاد شده، باید گفت که این نشانه ها میتوانند در بخشی از روند پالایش و بیدارسازیِ سیستم عصبی ایجاد شده و نهایتا تعادل را بازخواهند یافت. اینگونه رویدادهای تحریک حاد (جنسی) در حین نشست های تمرین، ندرتاً به درازا می انجامند. از طرف دیگر، انرژی جنسی در فرآیند استحالۀ معنوی انسان نقش مهمی بر عهده دارد. بدین ترتیب پس از آنکه رسانایی اکستاتیک (کوندالینی) بشکلی دائم و پایدار بیدار گردید، همیشه همسو با تمایل جنسی، ارتعاشی ایجاد خواهد شد که از ریشه به سمت سطوح بالاتر سیستم عصبی به حرکت درمی آید. اگر شما و همسرتان با چنین تجربه ای بیگانه هستید، بد نیست به مطالعه و مرور دروس تانترا بپردازید. بنابراین تمایلات جنسی و روابط جنسی، میتوانند در چارچوب خاص یوگیانه نیز ملاحظه گردند. شما میتوانید لینک دروس تانترا را در بالای همین صفحه و در میان لیست بیابیید.
تنفس ستون مهره ای، قابلیت تعادل بخشی به همۀ اینگونه موارد (ناراحت کننده) را بشکلی پیشرونده و آنی تقدیم میدارد. نشانه های کوندالینی (که احتمالا تجارب همسر شما جزء آن بشمار میرود) معمولا به سبب برخاستن انرژی شاکتی در سیستم عصبی ایجاد میشوند. این انرژی شاکتی بقدر کافی با انرژی شیوا، که بسمت پایین حرکت میکند، در توازن نیست. تنفس ستون مهره ای میتواند چنین روندی را تصحیح کرده و توازنی عالی ایجاد سازد. آنگاه است که میتوان بسیار سریع تر و با خطر بسیار کمترِ علائم ناراحت کنندۀ کوندالینی به پیش رفت. شاید بد نباشد برای چند روزی، 5 دقیقه تنفس ستون مهره ای قبل از مراقبه را تمرین کرده و نتایج آن را ملاحظه کنید. اگر چنین ترفندی یاریگر نبوده و یا نشانه ها را تشدید کرد، از آن صرف نظر کنید. اگر یاریگر بود، آنگاه چند هفته ای به آن زمان بدهید تا تثبیت یافته و سپس آن را به 10 دقیقه ارتقاء دهید.
جوش ها میتوانند مرتبط با بی تعادلی در مزاج پیتا (آتش درونی) باشند که بواسطۀ بیداری کوندالینی تشدید میشود. امری که میتواند بصورت حرارت بیش از حد یا حس های اسیدی در دستگاه هاضمه یا سایر قسمت های بدن نیز تجربه شود. آیورودا (نظام درمانگریِ اصیل هند) در این موارد میتواند بسیار یاریگر باشد. یک رژیم غذایی و روال زندگیِ "تسکین دهندۀ پیتا" از اولین قدم هایی است که باید مدّ نظر گرفته شود. اگر شما در این مورد به جستجوی اینترنتی بپردازید، مطالب و درمان های بسیاری را ملاحظه خواهید کرد. میتوانید بخش آیورودای سایت را نیز ملاحظه کنید. (پیتا مزاجی بر پایۀ آتش است که تقریبا معادل با مزاج صفراوی در طب سنتیِ ایرانی اسلامی است - مترجم).
ورای رژیم غذایی و شیوۀ زندگی، یک پزشک آیورودیک میتواند درمان های تکمیلی را نیز توصیه کند. به هر حال، هرچقدر که انرژی های همسر شما بواسطۀ فرآیند یوگا تعادل یافته و ترقی کنند، طبیعتاً اینگونه نشانه ها از شانس خوبی برای محو شدن برخوردار خواهند شد. حتی در اینصورت نیز باید که همسو با مزاج و طبیعت جسمانی خود گام برداشته و با شیوه زندگی و تغذیۀ نامناسب، آن را مختل نکنیم. شاید بد نباشد مدتی از غذاهای ادویه دار پرهیز کنند...
با بکارگیری محتاطانۀ تمرینات و رعایت یک خودگامیِ خوب، اطمینان دارم که میتوان به پیشرفتی سرورآمیز، با ثبات و لذتبخش دست یافت. موارد خوبی در حال وقوع هستند.
پرسش: همسرم تنفس ستون مهره ای را آغاز کرده و این جوش ها پس از یک روز، شروع به محو شدن کردند. اینک آنها تقریبا از میان رفته اند. واقعا شگفت انگیز است که این تمرینات به چه نحو کار کرده و تاثیر گذارند. از همۀ توصیه های شما سپاسگزارم.
مورد شگفت انگیز دیگر اینکه با آغاز مراقبه، دید همسرم بهبود یافته و شمارۀ لنز او از 2.7 به 2.5 تغییر یافته است. مدام در فکر هستم که آیا چنین رویدادی با تمرینات او در ارتباط است؟ آیا مراقبه، غیر از پاکسازیِ سیستم عصبی، کمکی به رفع مشکلات جسمانی نیز میکند؟ کنجکاوم که بدانم!
پاسخ: خبر مسرت بخشی است که همسر شما با آغاز تنفس ستون مهره ای به بهبودی در مشکلات پوستی خود دست یافت. تنفس ستون مهره ای تمرینی است شگفت انگیز و با منافعی بسیار که بخصوص در دراز مدت پدیدار میشوند. تمرینی که از موثرترین تعادل دهنده های انرژی درونی است و همدمی کامل برای مراقبۀ عمیق محسوب میشود. دو تمرینی که در ترکیب با یکدیگر، بنیانی عالی را برای ارتقاء تمرینات یوگا برپا ساخته و ما را با سرعت و آسودگی در امتداد جادۀ روشن بینی به پیش می رانند.
معمولا تمرینات یوگا هیچگاه بطور ناگهانی اختلالات جسمانی و فیزیکی را رفع نمیکنند. مثل همین تصحیح دید در همسر شما. چراکه یوگا بعنوان یک شفای همه جانبه (نوشدارو) و آنی برای هر نقصانی در ما ارائه نشده است. ما برای روشن بینی یوگا میکنیم و یک سلامت کامل جسمانی همیشه پیشنیازی برای چنین مقصدی نیست. هرچند که با پالایش یافتن سیستم عصبی، قطعا به سمت بهبود یک سلامتی کامل سوق می یابییم. بی تردید گاهی شفاهای ناگهانی پیش می آیند. آیا چنین پدیده ای در اثر یوگا است؟ بله اگر بیماری با انسدادهای عمیق سیستم عصبی در ارتباط باشد، میتواند بواسطۀ یوگا بهبود یابد. چراکه یوگا با کار روی این انسدادها، در حال از میان برداشتن آنها است.
ما میتوانیم اطمینان داشته باشیم که بواسطۀ تمرینات عرصۀ یوگا (و تانترا)، خواه ناخواه در حال شفای جسمانی و معنوی هستیم. این فنون، حس عمیقی از سلامت را که مستقل از وضعیت بدنی است، پرورش میدهند. هارمونی (هماهنگی) درونی، همیشه هارمونیِ بیرونی را سبب میشود. اما نه به طریقی که شاید ما انتظار داشته باشیم. به مرور زمان، با پرورش یافتن چشم انداز باطنی در ما، اغلب نسبت به رویدادهای بیرونی که قادر بودند از عهدۀ ما برآمده و ما را متاثر کنند، خنده سر خواهیم داد. این همان آزادی است.
استاد در درون شما است.
مطلب تکمیلی: و چند ماه بعد این مورد، برای همان تمرین گر ایجاد شد:
پرسش 3: این مورد دربارۀ تجربۀ مراقبۀ اخیر همسر من می باشد. او یک هفته پیش، اولین ارتقاء مانترا را آغاز کرد. با گذشت چند روز، دچار حس سوزش در ناحیۀ ناف گردید اما خیلی قابل توجه نبود. اما دیروز حین مراقبۀ خود، این حس سوزش را بشکل قدرتمندی تجربه کرد بنحویکه ناحیۀ اطراف ناف او بسیار داغ شد. و اینکه نوک انگشتانش بی حس شده است انگار هیچ حسی ندارد. آیا این تجارب بدلیل نوعی انسداد در سیستم عصبی او ایجاد شده و آیا نیاز به انجام کار خاصی هست؟ ممنون از راهنمایی شما.
پاسخ3: شنیدن این تجارب از شما خیلی خوب است. این تجربه، بسیار شبیه زمانی است که همسر شما برای اولین بار مراقبه را آغاز کردند. بواسطۀ ارتقاء مانترا، انرژی زیادی آغاز به حرکت میکند. بناراین حساسیت او مجددا بروز کرده است. کاری که باید انجام داد، کمی عقب نشینی برای یکی دو هفته در مدت زمان مراقبه است (البته مانترای جدید را حفظ کنید) تا مشکلات فروکش کنند، سپس دوباره متناسب با حس خوبی که دارید، به آهستگی اوج بگیرید. بر اساس تجربۀ قبلی او، شرط میبندم قادر خواهد بود تا با این افزایش جریان انرژی به خوبی هماهنگ شده و خو بگیرد. اگر پس از چند هفته تعدیل و تنظیم، این موارد حل نشد، شاید ارتقاء مانترا امری زودهنگام بوده و او باید به مانترای اولیه بازگردد. ارتقای مجدد میتواند بین 6 تا 12 ماه بعد انجام گیرد. البته بازگشت به مانترای اولیه، گزینۀ اول ما نیست. ذهن برای تطبیق یافتن با تغییرات مانترا، زمان قابل توجهی نیاز دارد. بنابراین ما قصد نداریم بین مانتراها، جلو و عقب بپریم، مگر آنکه قطعا ضرورت یابد. مثال خوبی در این مورد میگوید: "آگر بدنبال یافتن آب هستید، بهتر است فقط یک نقطه را حفر کنید".
پرسش4: ممنون از توصیه شما. من از همسرم خواستم مطابق با پیشنهاد شما عمل کرده و از زمان مراقبۀ خود بکاهد. الان او مراقبۀ عمیق را بمدت 10 دقیقه انجام میدهد و حس سوزش و کرختی انگشتان او از بین رفته است. سپاس مجدد از راهنمایی شما. با نگاه به همۀ این تجارب و توصیه ها، اینک میفهمم چرا در متون کهن یوگا نیاز به یک گورو را ضروری دانسته اند.
همچنین در مورد من، در حال انجام ارتقاء مانترا هستم و اخیرا در حین مراقبه، بدنم به تکانه های الکتریکی دچار میشود. من ده دقیقه تنفس ستون مهره ای و جالاندرای حرکتی (پمپ چانه) انجام داده و سپس 20 دقیقه مراقبۀ عمیق و شامباوی اجرا میکنم. تکانه ها حداقل یک یا دوبار حین مراقبه رخ داده و احساس آن، مثل موجی قوی است که از طریق بدن از سر تا به پا عبور میکند. من ارتقاء مانترا را در سه ماه گذشته به انجام رسانده و تکانه های مذکور طی هفتۀ گذشته فزونی گرفته اند. لطفا مرا راهنمای فرمایید.
پاسخ4: خوشحالم که همسر شما در وضعیت ثباتمندی قرار گرفته است. او اگر بخواهد میتواند ظرف یک تا دو هفته بتدریج زمان تمرین خود را افزایش دهد.
در مورد شما، به یاد داشته باشید که هر زمان تجارب عجیب و غریب ایجاد شدند، نشانۀ معمولی از پالایش و گشودگی محسوب میشوند. خیلی به آنها فکر نکنید. از طرف دیگر اگر تجربۀ خاصی در طول هفته ها و ماه ها پابرجا بود، مثل همین تکانه ها، میتواند علامتی دال بر افزایش بیش از حد جنبش های انرژی درونی بوده که سیستم عصبی شما ظرفیت انطباق با آن را ندارد. در این مورد نیز همان توصیه ای که به همسر شما گردید، برای شما نیز کاربرد دارد. اگر انرژی برپا خواسته و بیشتر، ناراحت کننده شد و شما چرخۀ بازگشتی در آن مشاهده نکردید، آنگاه زمان آن فرا رسیده است که کمی آهسته تر حرکت کنید. شما این روند را میدانید.
بیشتر زمان ها، ظهور بی ثباتی، نتیجۀ افزودن آخرین تمرین (جدید) و یا بدلیل زمانی است که به تمرینات خود می افزایید. در این موارد اولین کار، همانا کمی عقب نشستن در تمرین (جدید) است. اگر راهگشا نشد، آنگاه برای رسیدن به سطحی تثبیت یافته از تمرین بایست در سایر قطعات تمرینی نیز اصلاح بعمل آورید. پس از آنکه برای مدت زمانی، موارد ثبات یافتند آنگاه میتوانید بتدریج موارد حذف شده را اضافه ساخته و به ملاحظۀ مجدد آنها بپردازید.
بنابر تمام دلایلی که ملاحظه فرمودید، خودگامی در روال صحیح خود، تمرین بسیار مهمی است. بله، خودگامی مهارتی است که مستلزم دقت بسیار است اما میتوان با داشتن آگاهیِ صحیح، به مدیریت آن پرداخت. امید دارم که خودگامی بتواند بشکل مکتوب، روشمند (اسلوب سازی) شده تا جاییکه هرکسی قادر گردد با حداقل کمک خارجی، تمرینات پیشرفتۀ یوگا را ادامه دهد. امری که بمعنای حداکثر نیل به خودکفایی در عرصۀ تمارین یوگا است که هدف اصلی این دروس نیز محسوب میشود.
پرسش5: ممنون از توصیه های شما. بجای کاهش زمان مراقبه، من تنفس ستون مهره ای را به 15 دقیقه افزایش دادم. این تکانه ها دیگر رخ ندادند. من به همین منوال ادامه خواهم داد تا نتایج آن را ملاحظه کنم.
پاسخ5: کار خوبی کردید. این کار یعنی کاربرد تنفس ستون مهره ای در تثبیت بخشیدن به بی تعادلی انرژی. (یک کار خیلی خوب در این موارد). شما از این طریق نه تنها بی تعادلی را رفع کرده اید بلکه به پیشرفت خود نیز افزوده اید. پس فقط با دقت، تجارب خود را بسنجید و آنگاه تعدیلات لازم را در آن ایجاد کنید.
توجه: برای توضیحات بیشتر دربارۀ مراقبه و روش خودگامی به کتاب "مراقبۀ عمیق" مراجعه کنید.
دروس کلیدی