اما چرا؟ چون این کار اعصاب  را نرم و رها می کند. تنش، اعصاب ما را منقبض کرده و جریانِ آگاهی درونی را بسته (مسدود) می سازد. درحالیکه تنفس بشکلی آرام و عمیق عصبها را نرم کرده و جریان آگاهی در درون را تسهیل میکند، امری که اثرِ وانهادگیِ مطلوبی بهمراه دارد.

گفتن اینکه در ما آگاهی جریان می یابد، کمی بیش از حد، ساده کردنِ موضوع است. در حالی که در حقیقت همۀ آنچه هست جریان آگاهی است و توصیف پذیرتر این است که بگوئیم "نیروی حیاتی" (Life Force) در ما جریان می یابد. اما نیروی حیاتی چیست؟ نیروی حیاتی، اولین جلوۀ آگاهی در ماده است که (در سانسکریت Prana) پِرانا نامیده میشود. اصطلاحی بمعنیِ "واحدِ اولیه". در نظریۀ ریسمانِ (String Theory) فیزیک مدرن، مینیسکول (Miniscule) یا ریسمانهای انرژیِ زیر اتمی که بلوک های سازندۀ هر چیز در کائنات هستند، ممکن است بخوبی قابل مقایسه و تشابه با پرانا باشند. (ماده در بنیادین‌ ترین صورت خود نه ذره بلکه ریسمان مانند است. همان‌طور که حالت‌های مختلف نوسانی در سیم‌های سازهای زهی صداهای گوناگونی ایجاد می‌کند، حالت‌های مختلف نوسانیِ این ریسمان‌های بنیادین نیز به صورت ذرات بنیادین گوناگون جلوه‌گر می‌شود - مترجم). در هر صورت، ما می دانیم که تأثیرگذاری بر روی پرانا (نیروی حیاتی) در بدن انسان تأثیرات معنی داری روی سیستم اعصاب و تجربۀ ما می گذارد.

مراقبه یکی از راههای تأثیرگذاری بر روی پرانا از طریق هدایت ذهن است. ذهن بشری از طریق جریانی از انرژی که در اعصابِ مغز به جریان می افتند ایجاد میشود. در مراقبه، بشکلی اصولی به انرژی (پرانا) اجازه می دهیم که آرام گرفته و ما را به سوی منشاء بنیادینِ آن انرژی، که ما آن را بصورت سرورِ ساکت و خالصِ آگاهی تجربه می کنیم، بکشاند. در مراقبه توجه به آسانی به ورای ذهن و فراسویِ پرانا کشیده می شود. این قابلیتی طبیعی و خارق العاده ایست که ما داریم.

علاوه بر مراقبه، راههای دیگری نیز برای تأثیرگذاری روی پرانا وجود دارند، که با تسهیلِ پالایشِ سیستم اعصاب، زمینه سازِ پیوندِ طبیعت درونی و بیرونی ما می شوند. همانطور که ذکر شد، مدیریت تنفس می تواند اثر قابل توجهی روی تجربۀ ما داشته باشد. با مهارِ تنفس به شیوه های خاص، می توان اثرات ویژه و قابل پیش بینی را تولید کرد. به این دانش "پرانایاما" (Pranayama) گفته میشود که به معنیِ "مهارِ پرانا" است. به لحاظ آنچه که ما بصورت بیرونی انجام میدهیم اصطلاحاً کنترل تنفس نام میگیرد. فعالیت هایِ دیگری هم هستند که اثراتِ تنفس را عمیق تر و وسیع تر می کنند (فعالیت های ورزشی و ...). اما در پرانایاما چیزی بیش از کنترل فیزیکیِ تنفس وجود دارد. در این روش با بکارگیریِ ذهن، بدن به اشکالی دیگر به کنترلِ تنفس میپردازد. (فرآیندی که در دروس بعدی تشریح خواهد شد). در مجموع این فعالیت ها بصورتی سیستم اعصاب ما را نرم کرده، پرورش می دهند که اثراتِ تمرینِ پایۀ مراقبه تا حد بسیار زیادی ارتقاء می یابد.

فرض کنید که سیستم اعصاب ما نقش خاک و رستنگاه و سکوتِ سُرورِ انگیزِ آگاهیِ خالص، نقشی چون بذر ایفا کند. ما بذرِ سکوت را از طریق مراقبۀ مرتب روزانه بیدار کرده ایم. اینک قصد داریم تا به پرورش خاکِ سیستم اعصاب خویش اقدام کنیم تا این بذرِ سکوت و سرورِ آگاهیِ خالص بشکلی پویا و قدرتمند روی آن رشد یابد.

تنفس چگونه بر جریانِ پرانا در بدن تاثیر گذار است؟ بین تنفس، ذهن، جریان پرانا و هر جنبه ای از کارکرد بیولوژیک در بدن ما نوعی رابطۀ الکترو مغناطیسی وجود دارد. تمام اینها باهم مرتبط هستند. به همین دلیل است که وقتی مراقبه می کنیم تنفس ما بطور خود بخود رام و مطیع شده و تمامی سوخت و ساز (متابولیسم) کند می شود. در حین پرانایاما وقتی که ما آگاهانه تنفس را آهسته نموده و بطور ذهنی آن را به مسیر ویژه ای هدایت میکنیم، در واقع جریان پرانا در آن گذرگاه را تحت تأثیر قرار می دهیم. این کار نوعی القاء است. درست مثل القاء جریانی الکتریکی در یک سیم بوسیلۀ آهن ربا. بنابراین، استفاده از تنفس در هماهنگی با ذهن، ما را قادر می سازد که در کانالی ویژه از سیستم اعصاب، پالایشی انتخابی انجام دهیم. کانالی که نقشی کلیدی در ظهورِ روشن بینی ایفا میکند. این کانال یک عصب نازکِ نخ مانند است که از میانِ ستون مهره ها گذشته و به درون مغز می رود. نام آن "سوشومنا" (Sushumna) است. پالایش و باز کردن این عصب جایی است که پرانایاما و سایر تمارین پیشرفتۀ یوگا بر آن تمرکز خواهند نمود.

ما با یک تکنیک تنفسی شروع خواهیم کرد که بایستی درست قبل از هر جلسۀ مراقبه انجام شود. پس از مدتی که انجام آن برای ما راحت شد، قدم به قدم، برخی عناصر جدید را به آن می افزاییم. عناصری که قدرت تمرین ما را تا حد بسیار زیادی افزایش می دهند.

 

استاد در درون شماست.